วรรคที่ 6

ว่าด้วยอุบาสกผู้มีตำแหน่งเลิศ 10 ท่าน

[151] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พ่อค้าชื่อตปุสสะและภัลลิกะ เลิศ
กว่าพวกอุบาสกสาวกของเราผู้ถึงสรณะก่อน.
สุทัตตอนาถปิณฑิกคฤหบดี เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเรา
ผู้ถวายทาน.
จิตตคฤหบดีชาวเมืองมัจฉิก¹สัณฑะ เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวก
ของเราผู้เป็นธรรมกถึก.
หัตถกอุบาสกชาวเมืองอาฬวี เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเรา
ผู้สงเคราะห์บริษัทด้วยสังคหวัตถุ 4.
เจ้าศากยะพระนามว่ามหานามะ เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของ
เราผู้ถวายรสอันประณีต.
อุคคคฤหบดีชาวเมื่องเวสาลี เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเรา
ผู้ถวายโภชนะเป็นที่ชอบใจ.
อุคคคฤหบดี เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเราผู้เป็นสังฆอุปัฏฐาก.
สูรัมพัฏเศรษฐีบุตร เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเราผู้เลื่อมใส
อย่างแน่นแฟ้น.
หมอชีวกโกมารภัจ เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเราผู้เลื่อมใส
ในบุคคล.
นกุลีปิตาคฤหบดี เลิศกว่าพวกอุบาสกสาวกของเราผู้คุ้นเคย.
จบวรรคที่ 6

1. บางแห่งเป็นมัจฉิกาสัณฑะ.

อุบาสกบาลี

อรรถกถาวรรคที่ 6

อรรถกถาสูตรที่ 1

1. ประวัติตปุสสะและภัลลิกะอุบาสก

พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
ด้วยบทว่า ปฐมํ สรณํ คจฺฉนฺตานํ ท่านแสดงว่า พ่อค้าสองคน
คือ ตปุสสะ 1 ภัลลิกะ 1 เป็นเลิศกว่าพวกอุบาสกผู้ถึงสรณะก่อนคน
ทั้งปวง.
ได้ยินว่า พ่อค้าทั้งสองนี้ ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่า ปทุมุตตระ
ถือเอาปฏิสนธิในเรือนสกุล กรุงหังสวดี ต่อมา ได้ฟังธรรมเทศนาของ
พระศาสดา เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาอุบาสกสองคนไว้ในตำแหน่ง
เอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสกผู้ถึงสรณะเป็นคนแรก จึงกระทำกุศลให้
ยิ่งยวดในรูป ปรารถนาตำแหน่งนั้น. เขาทั้งสองเวียนว่ายตายเกิดไปใน
เทวดาและมนุษย์สิ้นแสนกัป มาบังเกิดในเรือนกุฎุมพีในอสิตัญชนนคร
ก่อนพระโพธิสัตว์ของเราทรงบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ พี่ชายใหญ่ได้มี
ชื่อว่าตปุสสะ. น้องชาย ชื่อว่าภัลลิกะ. สมัยต่อมาพวกเขาอยู่ครองเรือน
เทียมเกวียน 500 เล่ม เที่ยวทำการค้าขายตลอดมาเป็นเวลานาน.
ในสมัยนั้นพระโพธิสัตว์ของพวกเรา ทรงบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ
ประทับอยู่ที่โคนต้นโพธิ 7 สัปดาห์ ในสัปดาห์ที่ 8 ประทับนั่งที่
โคนต้นเกด. ในสมัยนั้นพ่อค้าทั้งสองนั้น ได้มาถึงสถานที่นั้นพร้อมกับ